Schuldsanering: leuker kunnen we het niet maken, wel toegankelijker

17 mei 2023

Bent u ondernemer? Dan heeft u tijdens de coronacrisis mogelijk gebruikgemaakt van verschillende steunmaatregelen. Inmiddels bent u dan ook begonnen met het (verplicht) terugbetalen van de leningen en belastinguitstel. Dit kan leiden tot financiële moeilijkheden, omdat uw geld nu gereserveerd wordt voor deze betalingen. De Belastingdienst speelt hierin een belangrijke – vaak dé belangrijkste – rol als schuldeiser. Het is daarom belangrijk om te weten wat de positie van de Belastingdienst is bij schuldsaneringen in het kader van de WHOA. Bent u benieuwd naar de algemeen geldende standpunten van de fiscus? Wij leggen het u uit.

De WHOA, wat was het ook alweer?

We frissen uw geheugen even op. In januari 2021 is de Wet Homologatie Onderhands Akkoord (WHOA) in werking getreden. Deze wet biedt ondernemingen de mogelijkheid om hun schulden te herstructureren en zo een faillissement te voorkomen. U als schuldenaar kunt schuldeisers een aanbod doen voor finale kwijting. Er vindt een stemming plaats door de schuldeisers te verdelen in klassen op basis van vergelijkbare posities. Als er geen klasse tegenstemt, kan er al een akkoord worden bereikt. De rechter kan het akkoord ook homologeren (bevestigen) en bindend verklaren, zodat niet alle schuldeisers akkoord hoeven te gaan maar wel gebonden zijn aan de uitspraak.

Belangrijke begrippen voor een akkoord zijn onder andere:

• Reorganisatiewaarde: de waarde van uw onderneming na herstructurering en een (gehomologeerd) akkoord, waarbij uw onderneming blijft bestaan met verminderde schuldenlast.
• Liquidatiewaarde: de totale verkoopwaarde van uw onderneming bij beëindiging, dit is eigenlijk een schatting van de opbrengst bij een faillissement.

Voor een succesvol akkoord moeten schuldeisers er beter van worden bij herstructurering dan bij een faillissement. Dit betekent dat de reorganisatiewaarde hoger moet zijn dan de liquidatiewaarde. In principe komt de reorganisatiewaarde overeen met het aangeboden bedrag dat onder de betrokken schuldeisers wordt verdeeld.

Wat zijn de uitgangspunten van de fiscus?

De Belastingdienst werkt mee aan schuldsaneringen in het kader van de WHOA op voorwaarde dat er een realistisch akkoord is. Een realistisch akkoord betekent dat er een aannemelijke mogelijkheid is voor betaling van de (resterende) belastingschulden na homologatie. U als ondernemer moet rekening houden met de volgende uitgangspunten:

1. De Belastingdienst eiste voorheen dat het aangeboden percentage van de openstaande schuld minstens het dubbele was van wat werd aangeboden aan andere schuldeisers. Voor mkb-schuldeisers geldt een uitzondering; zij kunnen maximaal 20% van hun openstaande vordering aangeboden krijgen zonder dat de fiscus het dubbele ontvangt.
2. Het aangeboden akkoordbedrag is substantieel in absolute zin als in relatie tot de omvang van de belastingschuld.
3. Er wordt verwacht dat uw onderneming levensvatbaar is na de sanering. Dit kan worden beoordeeld door een bank, accountant of herstructureringsdeskundige.
4. De belastingschuld is niet ontstaan door nalaten of verwijtbaar handelen van u als ondernemer. Met andere woorden: u bent te goeder trouw. Sanering na duidelijk misbruik van corona-uitstel is bijvoorbeeld niet toegestaan.
5. Het is waarschijnlijk dat uw onderneming zonder sanering zijn belastingschuld niet (volledig) kan betalen.
6. Alle (andere) schuldeisers gaan akkoord met het saneringsvoorstel. Uiteraard moeten ook alle formele aspecten van de WHOA worden nageleefd.

Let op: dit is geen garantie voor succes. Andere zaken wegen ook (net zo) zwaar in de beslissing van zowel de Belastingdienst als de rechter. Denk aan tijdig communiceren, volledige transparantie, een correcte liquidatiewaarde, een goed onderbouwde reorganisatiewaarde en een passend reorganisatieplan.

Hoe maakt de Belastingdienst het dan makkelijker?

De Belastingdienst heeft als preferente schuldeiser een sterke positie in een faillissement na de boedelvorderingen. U kunt zich voorstellen dat het knap lastig kan zijn om een akkoord aan te bieden waarin de Belastingdienst er beter uit is dan in het geval van faillissement, en waarin zij procentueel gezien twee keer zoveel ontvangt als concurrente schuldeisers. Zeker met uw huidige coronaschulden.

Tijdelijke Instructie Saneringen
De Belastingdienst heeft met het oog op de coronasituatie het memo “Tijdelijke Instructie Saneringen” uitgegeven. Deze instructie is ook geldig voor saneringsverzoeken van ondernemers die niet door de coronacrisis zijn geraakt. In het memo wordt vermeld dat de Belastingdienst in bepaalde omstandigheden genoegen neemt met hetzelfde percentage als de concurrente schuldeisers, en niet langer vasthoudt aan de factor maal twee.

Een belangrijke algemene voorwaarde voor homologatie in een WHOA-procedure is dat schuldeisers minimaal moeten krijgen wat ze in een faillissementssituatie zouden ontvangen. In het memo “Tijdelijke Instructie Saneringen” laat de Belastingdienst deze eis ook enigszins los. Hierdoor kan het verzoek worden goedgekeurd, zelfs als het aangeboden bedrag lager is dan wat verkregen zou worden via executiemaatregelen of in een faillissement. Dit lagere bedrag moet dan wel het gevolg zijn van het tijdelijk loslaten van de eis dat de Belastingdienst minstens het dubbele percentage moet ontvangen.

En als het niet zo makkelijk kan?

Het kan zijn dat u geen middelen beschikbaar hebt om in een akkoord schuldeisers aan de voorkant af te kopen. Naast sanering van schulden biedt de WHOA ook mogelijkheden voor onderhandeling over de (aflossings)voorwaarden. U kunt dan nieuwe betalingsregelingen aanbieden.

Op dit moment verleent de Belastingdienst drie aanpassingsmogelijkheden voor betalingsregelingen voor coronaschulden, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan:

• Kwartaalbetaling: betaling per kwartaal in plaats van per maand.
• Betaalpauze: tijdelijk stoppen met betalen voor maximaal zes aaneengesloten maanden of twee aaneengesloten kwartalen.
• Verlenging: verlenging van de regeling van vijf naar maximaal zeven jaar.

Zijn deze voorwaarden niet voldoende? In een WHOA-akkoord kan een gedeeltelijke sanering in combinatie met een betalingsregeling mogelijk een uitkomst bieden. Hierbij moet u het aangeboden akkoordbedrag binnen maximaal 12 maanden betalen. Het is belangrijk dat u rekening houdt met de voorwaarde dat schuldeisers niet slechter af mogen zijn dan in het geval van een faillissement. De meeste schuldeisers geven de voorkeur aan afkoop aan de voorkant. Dit geeft namelijk meer zekerheid. De subjectieve afweging: minder geld nú of meer geld later, kan voor iedere stemmende partij anders zijn.

Samengevat

Het aantal bedrijven dat in liquiditeitsproblemen is of dreigt te komen groeit. De huidige (tijdelijke) regeling van de Belastingdienst kan u mogelijk helpen om een crediteurenakkoord dichterbij te brengen. Zowel in een minnelijke schuldsituatie als in het kader van de WHOA. Vraagt u uzelf af of deze regelingen een oplossing bieden? Onze WHOA-experts van Joanknecht Forensics & Recovery en Turnaround Advocaten helpen u graag.

Geschreven door Julia Swinkels, junior adviseur corporate finance.
Julia is telefonisch bereikbaar op 040 240 9535 en per e-mail op jswinkels@joanknecht.nl.